بررسی عوامل مؤثّر بر تشکیل تعاونی‎های تولیدی در مناطق روستایی(مطالعه‎ی موردی: استان اردبیل)

به باور بسیاری از کارشناسان، مهم‎ترین مانع توسعه‎ی بخش کشاورزی در ایران نظام بهره‎برداری؛ یعنی کوچکی و پراکندگی اراضی کشاورزی و تعداد زیاد بهره‎برداران این بخش است. این مسئله بعد از انجام اصلاحات ارضی در ایران به‎وجود آمده و از آن زمان تا کنون برای رفع آن، راه‎حل‎های گوناگون ارائه و اجرا شده‎اند که به دلایل مختلفی موفّق نبوده و به شکست انجامیده است. در برنامه‎ی پنج ساله‎ی اوّل توسعه‎ی کشور، این مسئله بار دیگر مورد توجّه قرار گرفته و برای حلّ آن تشکیل تعاونی‎های تولید روستایی پیشنهاد شده است. پژوهش پیش رو، بررسی عوامل مؤثّر بر تشکیل این تعاونی‎ها، در محدوده‎ی استان اردبیل را نشان می‎دهد. همچنین به این پرسش اساسی پرداخته شده است که آیا بین تشکیل تعاونی‎های تولیدی در مناطق روستایی و عوامل محیطی، اقتصادی، ترویجی و اجتماعی رابطه‎ی معناداری وجود دارد؟ برای رسیدن به این پاسخ، شاخص‎های تبیین‎کننده‎ی عضویّت کشاورزان در تعاونی‎های تولیدی، بر اساس نوشتارهای موجود و منطقه‎ی مورد مطالعه گردآوری و پرسش‎نامه‎ای در سطح کشاورزان عضو تعاونی‎های تولیدی طرّاحی شد. بدین‎ترتیب از روش توصیفی ـ تحلیلی به‎شیوه‎ی پیمایشی استفاده شد. برای گزینش نمونه‎ها از روش خوشه‎ای چندمرحله‎ای و تعداد نمونه‎ها با توجّه به حجم جامعه‎ی مورد مطالعه300 نفر برآورد شده است. درنهایت، این نتیجه به‎دست آمد که عامل ترویجی، بیشترین تأثیر را در میزان تشکیل تعاونی‎های تولیدی در مناطق روستایی داشته است و در مرحله‎ی بَعد عامل اجتماعی، عامل اقتصادی و عامل محیطی به‎ترتیب از عوامل تأثیرگذار در تشکیل تعاونی‎های تولیدی در مناطق روستایی بوده است. همچنین بر اساس یافته‎های این پژوهش، راهکارهایی برای هدایت کشاورزان به تشکیل تعاونی‎های تولیدی در مناطق روستایی در متن مقاله ارائه شده است.